Cechy DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholków) wg. T.L.Cermak, J.Rutzky

Strach przed utratą kontroli

• Dbam o to, żeby nie być zbyt emocjonalnym.
• Lubię porządek.
• Czuję strach, gdy nie panuję nad różnymi sprawami.
• W mojej rodzinie ciągle ktoś był poza kontrolą.
• W mojej rodzinie dochodziło do fizycznej przemocy.
• W mojej rodzinie chaos wybuchał w jednej chwili.

Strach przed uczuciami

• Mam duży kłopot z wyrażaniem uczuć.
• Często nie wiem, co czuję.
• Czasami uczucia są dla mnie ciężarem.
• Boję się tego, co mogłoby się stać, gdybym pozwolił sobie na swobodę uczuć.
• W mojej rodzinie nie było w porządku (nie było bezpieczne) okazywanie:
  • poczucia winy
  • cierpienia
  • wyrzutów sumienia
  • miłości
  • wstydu
  • gniewu
  • lęku
  • smutku
  • radości

Strach przed konfliktem

• Jeśli pojawia się konflikt, próbuję go załagodzić.
• Mam skłonność do myślenia, że konflikt jest czymś złym i prowadzi do przemocy.
• Kiedy napotykam na konflikt, staram się go ominąć.
• W mojej rodzinie konflikt oznaczał przemoc.
• W mojej rodzinie konflikt oznaczał wrzaski.
• W mojej rodzinie konflikt oznaczał, że ktoś opuści mnie fizycznie i/lub emocjonalnie.

Nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności

• Mam skłonność do brania na siebie odpowiedzialności za wszystko.
• Jeśli trzeba wykonać dodatkową pracę, natychmiast się jej podejmuję.
• Trudno mi powiedzieć „nie”, gdy jestem proszony o pomoc.
• W mojej rodzinie pomagałem wszystkim i o wszystko się troszczyłem.
• W mojej rodzinie byłem nagradzany, gdy postępowałem jak dorosły.
• W mojej rodzinie fizycznie/emocjonalnie zajmowałem się ojcem/matką.

Poczucie winy

• Czuję się winny z powodu moich potrzeb.
• Często czuję się winny z powodu bycia dla innych ciężarem.
• Mam skłonność do bardzo częstego przepraszania.
• Przepraszam za rzeczy, za które nie muszę przepraszać.
• W mojej rodzinie zawsze był ktoś winny.
• W mojej rodzinie byłem obarczany odpowiedzialnością za sprawy, za które nie powinienem odpowiadać.
• W mojej rodzinie brałem na siebie winę za grzechy, których nie popełniłem, aby uniknąć awantury.

Niemożność relaksu, rozluźnienia się i rozrywki

• Zabawa to dla mnie uciążliwy obowiązek.
• Zaczynam się bać, gdy ludzie śmieją się zbyt głośno.
• Bardzo często czuję się samotny.
• Zazwyczaj nie śmieję się, dopóki nie sprawdzę, czy ktoś jeszcze się śmieje.
• W mojej rodzinie głośny śmiech oznaczał, że sprawy wymknęły się spod kontroli.
• W mojej rodzinie zawsze zdarzało się coś złego, gdy tylko się odprężyłem.
• W mojej rodzinie zabawa oznaczała picie.

Ostry nadmierny samokrytycyzm

• Mam skłonność do bycia moim najgorszym krytykiem.
• Szybko siebie osądzam.
• Jestem moim najgorszym wrogiem.
• W mojej rodzinie nigdy niczego nie robiłem właściwie.
• W mojej rodzinie normalnymi reakcjami na problemy były: obwiniane, milczenie albo ostracyzm.
• W mojej rodzinie pomyłki miały straszne konsekwencje.

Życie w świecie zaprzeczania

• Gdy czuję zagrożenie, zazwyczaj przyjmuję postawę obronną.
• Czasami kłamię, zamiast przyznać się do błędu.
• W mojej rodzinie zaprzeczano problemom.
• W mojej rodzinie nigdy nie mogłem się zorientować jakie są oczekiwania wobec mnie.
• W mojej rodzinie unikaliśmy zmagań z problemami.

Trudności z intymnymi związkami

• Im bliżej z kimś jestem, tym mniej pewnie się czuję.
• Zazwyczaj nie pozwalam sobie na bliskość.
• Tak naprawdę z nikim nie czuję się bezpiecznie.
• Poczucie bezbronności powoduje, że czuję się zagrożony.
• W mojej rodzinie „być blisko” oznaczało „być skrzywdzonym”.
• W mojej rodzinie nikt nie był z nikim blisko.
• W mojej rodzinie dotykani byliśmy tylko podczas bicia.

Życie w pozycji ofiary

• Czuję się bezradny.
• Czuję, że bez względu na to, co zrobię, nic się nie zmieni.
• Kiedy już mam zdobyć to, czego pragnę, to zazwyczaj mi się nie udaje.
• W mojej rodzinie dochodziło do fizycznej przemocy (bicia/popychania/uderzania).
• W mojej rodzinie przemoc słowna (krzyki/wrzaski/obwinianie/wyzwiska) była codziennością.
• W mojej rodzinie dochodziło do przemocy seksualnej (niewłaściwe dotykanie/pieszczoty/kazirodztwo).

Zachowania kompulsywne 

Mam skłonność do kompulsji w zakresie:

• bycia na czas
• pracy
• seksu
• zakupów
• porządku
• książek samopomocowych
• jedzenia
• posiadania
• używania alkoholu/ narkotyków/leków
• hazardu
• religii

Skłonność do mylenia miłości z litością

• Podobają mi się ludzie, którym mogę pomoc albo wyleczyć.
• Mam skłonność do pozostawania w związkach z ludźmi zranionymi albo dla mnie nieosiągalnymi.
• Szczególną bliskość odczuwam z kimś, komu mogę pomóc.
• W mojej rodzinie zawsze ktoś miał kłopoty.
• W mojej rodzinie byłem szczególnym powiernikiem.
• W mojej rodzinie bycie blisko oznaczało bycie pomocnikiem.

Strach przed porzuceniem

• Trudno jest pozwolić komuś odejść.
• Nienawidzę pożegnań.
• Trwam w związkach o wiele dłużej niż powinienem.
• Kiedy opuszcza mnie ktoś bliski, zawsze boję się, że już go nigdy nie zobaczę.
• W mojej rodzinie ojciec/matka odchodzili bez ostrzeżenia.
• W mojej rodzinie ludzie przychodzili i odchodzili bez ostrzeżenia, a ja musiałem dawać sobie z tym radę.
• W mojej rodzinie tylko ja odszedłem z domu.

Myślenie czarno-białe

• W obliczu problemów zazwyczaj z trudem przychodzi mi wymyślenie więcej niż jednego rozwiązania.
• Mam tendencję do myślenia w kategoriach „dobre-złe”.
• Często myślę, że jest tylko jedna dobra odpowiedź.
• Jeśli ktoś ma rację, to ja się mylę.
• W mojej rodzinie albo panowała martwa cisza, albo rozpętywało się piekło.
• W mojej rodzinie zwykle używaliśmy określeń w rodzaju: zawsze, nigdy, absolutnie, całkowicie.

Opóźniony żal

• Kiedy mówię o mojej przeszłości, staram się nie okazywać zbyt wielu uczuć.
• Generalnie unikam mówienia o mojej rodzinie.
• Często myślę: „Było, mięło”.
• Bez względu na to, jak bardzo próbuję, wciąż czuję się prześladowany przez przeszłość.
• Pamiętam, że wciąż mi powtarzano: „Nie denerwuj się”.
• W mojej rodzinie smutek był zakazany.
• W mojej rodzinie smutek oznaczał słabość.

Zdolność do przetrwania

• Często czuję się jak weteran wojenny.
• Często czuję, że po dorastaniu w takiej rodzinie jak moja, jestem w stanie przetrwać wszystko.
• W mojej rodzinie wróg mieszkał obok mnie.
• Nauczyłem się, że bycie niezależnym pomaga przetrwać.
• Nauczyłem się, że nie można na nikogo liczyć.
• W mojej rodzinie nikt nie przyszedł mi na pomoc, gdy tego potrzebowałem.

Przyjrzyj się tej liście i spróbuj zastanowić się nad tym, jak to jest u Ciebie, które cechy pasują do Ciebie. Zachęcam Cię do refleksji nad tymi punktami. Jeśli, któraś cecha wywoła silniejsze emocje, zatrzymaj się nad tym dłużej.

Katarzyna Kaczmarek

psycholog, psychoterapeuta Łódź Retkinia